Onze hersen-huidverbinding regelt de interactie tussen de hersenen, stress, ontstekingen en huidveroudering. De relatie tussen stress en verschillende huidaandoeningen is goed gedocumenteerd. Recente onderzoeken hebben psychologische stress in verband gebracht met het ontstaan en de verergering van meerdere huidziekten. Niet alleen dat , stress veroorzaakt op zijn beurt chronische ontstekingen die verband houden met huidveroudering, terwijl het ook een negatieve invloed heeft op de kwaliteit en de synthese van collageen in de huid, wat leidt tot een verlies aan stevigheid en elasticiteit. 11
Psychologische stress ontstaat wanneer mensen onder mentale, fysieke of emotionele druk staan. De hersenen voelen dit en geven stresshormonen vrij, zoals corticotropine-releasing hormoon (CRH), glucocorticoïden en epinefrine. Dit veroorzaakt een breed scala aan gedragsveranderingen en reacties die proberen het lichaam aan te passen aan de ervaren stress.
De huid en haar aanhangsels zijn niet alleen het doelwit van belangrijke stressbemiddelaars; ze zijn ook een lokale bron van deze factoren, die verschillende immuun- en ontstekingsreacties veroorzaken.
Stressomstandigheden oefenen hun effecten op de huid voornamelijk uit via de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA)-as. “De HPA-as is een term die wordt gebruikt om de interactie tussen de hypothalamus, hypofyse en bijnieren weer te geven; het speelt een belangrijke rol bij de stressreactie. “ 8
Bij het waarnemen van stress scheiden neuronen in de hypothalamus corticotropine-releasing hormoon (CRH) af, dat naar de hypofyse wordt getransporteerd, waar het de uitscheiding van neuropeptiden, zoals adrenocorticotropine (ACTH), stimuleert. ACTH reist op zijn beurt naar de buitenste laag van de bijnierschors en stimuleert de productie van glucocorticoïden (GC), waaronder cortisol en corticosteron.
In onderstaande video wordt deze interactie uitgelegd.
Cortisol is het belangrijkste stresshormoon bij mensen dat een breed scala aan stressreacties regelt. Cortisolniveaus fluctueren gedurende de dag, dit wordt gereguleerd door onze 24-uurs interne klok, of circadiane systeem, waarbij piekniveaus normaal gesproken in de vroege ochtend voorkomen en het laagste punt rond middernacht. Stress kan de cortisolspiegels en deze oscillatiecurve aanzienlijk verstoren. Een hoog stressniveau leidt tot verhoogde cortisolspiegels, dit kan een grote impact hebben op het immuunsysteem (door het te onderdrukken) en op termijn onze algehele gezondheid beïnvloeden.
Perifere HPA-as van de huid
In de huid bevindt zich een perifere HPA-as, zoals die al is uitgelegd. Glucocorticoïden uit de bijnieren zijn de belangrijkste feedbackmoleculen van deze perifere HPA-as en essentieel voor het evenwicht in de onderling afhankelijke elementen van de huid. In feite produceren keratinocyten hormonen zoals CRH, ACTH en cortisol. Ze produceren ook neurotransmitters (bijv. adrenaline, noradrenaline, dopamine, histamine, acetylcholine, etc.), neurotrofinen (bijv. zenuwgroeifactor, van de hersenen afkomstige neurotrofe factor) en neuropeptiden die ook op stress reageren. De epidermis voelt voortdurend de omgeving en reageert op stressfactoren om de epidermale homeostase (evenwicht) te behouden en de huidbarrièrefuncties aan te passen. Een disfunctie van de HPA van de huid kan leiden tot aandoeningen zoals atopische dermatitis. 2
Ontsteking
In mestcellen veroorzaakt het stresshormoon veranderingen die resulteren in ontstekingen. Er is ook een verband tussen verhoogde psychologische stress en een toename van ontstekingen. In keratinocyten stimuleert het de productie van interleukine 6 (IL-6), wat chronische ontstekingen en auto-immuunreacties teweegbrengt 3 . Deze reacties kunnen allergieën verergeren en aandoeningen zoals psoriasis en eczeem verergeren.
Sympathomedullaire Pathway (SAM)-as
Wanneer stress de hypothalamus triggert, verlopen de reacties via de HPA-as (bij langdurige stress) of de SAM-as (bij kortetermijnstress). Deze kortetermijnreactie is wat we ook wel de ‘vecht- of vluchtreactie’ noemen. Dit is onze overlevingsmodus – en het gebeurt zonder enige bewuste controle. Het bijniermerg maakt bij kortdurende stress epinefrine (adrenaline) en noradrenaline (noradrenaline) vrij 5 . Adrenaline zorgt ervoor dat je hart sneller klopt – zweten en bloeddruk zijn ook verhoogd.
De huid bevat ook een perifeer catecholaminesysteem waar epinefrine door de keratinocyten wordt geproduceerd. Het is mogelijk dat epinefrine de gezondheid van de epidermis kan beïnvloeden. In melanocyten kan het epinefrine dat door de omringende keratinocyten wordt aangemaakt, de melanogenese (een verdonkering van de huid) bevorderen.
De huid bevat veel perifere zenuwen, die ook de gezondheid van de huid kunnen beïnvloeden door uitgescheiden factoren zoals neuropeptiden en neurotrofines. Deze dienen als lokale stressreacties die erytheem, zwelling, temperatuurstijging, gevoeligheid en pijn als gevolg van neurogene ontstekingen reguleren.
Substantie P (SP) is een stressgerelateerd pro-inflammatoir neuropeptide, dat vrijkomt uit de perifere zenuwuiteinden van de huid. Het stimuleert de ontsteking van het zenuwweefsel, wat de verouderingsprocessen van de hersenen kan versnellen en uiteindelijk kan leiden tot neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer of Parkinson.
Huidgezondheid tijdens stressreacties
Het is bekend dat stress verschillende aandoeningen verergert, bijvoorbeeld astma, artritis, migraine en multiple sclerose. In het bijzonder kunnen in de huid meerdere neuro-inflammatoire aandoeningen worden veroorzaakt of verergerd door stress, zoals psoriasis, atopische dermatitis, acne, contactdermatitis, alopecia areata, jeuk of pruritus en erytheem.
Psoriasis
Psoriasis is een chronische ontstekingsziekte van de huid, die wereldwijd ongeveer 2% van de bevolking treft. Het wordt gekenmerkt door een overproliferatie van keratinocyten en ontstekingen, wat leidt tot epidermale hyperplasie, een verandering in de epidermale groei die leidt tot een toename van het aantal cellen in de epidermis. Dit is het kenmerk van een psoriatische huid.
Acne
Acne vulgaris (of kortweg acne) is een veel voorkomende huidziekte die het grootste deel van de bevolking op een bepaald moment in hun leven treft. Het tast de huid aan met de dichtste populatie talgzakjes – die zich op het gezicht, het bovenste deel van de borstkas en de rug bevinden.
Er werd al lang vermoed dat stress acne veroorzaakt, maar dit werd pas onlangs bevestigd. Uit een stressonderzoek bij studenten dat tijdens examens werd uitgevoerd, is gebleken dat een verhoogde ernst van acne significant geassocieerd is met verhoogde stressniveaus.
Atopische dermatitis
Atopische dermatitis (AD) is een chronische en terugkerende inflammatoire huidziekte die vaak gepaard gaat met eczeem en jeuk.
De impact van stress op de huidbarrièrefunctie en wondgenezing
Het stratum corneum (SC) speelt een belangrijke rol bij barrièrefuncties – het reguleren van de permeabiliteit en homeostase van de epidermis. Deze eiwit/lipidebarrière creëert een oppervlakteafdichting die essentieel is voor het behoud van de hydratatie en voor bescherming tegen microbiële infecties. Verstoring van de huidbarrièrefunctie kan leiden tot een schilferige of droge huid. Veranderingen in de lipidensamenstelling zijn ook in verband gebracht met huidziekten zoals atopische dermatitis en psoriasis.
Stress kan schadelijke fysiologische en functionele gevolgen hebben voor de huid. Een van de belangrijkste functies van de huid is de fysieke bescherming van ons lichaam en wondherstel na letsel. Uit een uitgebreid literatuuronderzoek is gebleken dat chronische systemische corticosteroïden, die optreden tijdens stress, een negatieve invloed hebben op alle drie fasen van wondgenezing.
De negatieve impact van stress op wondgenezing werd voor het eerst klinisch waargenomen bij mensen toen bleek dat zorgverleners van dementerende familieleden 20% meer tijd nodig hadden voor volledige genezing van wonden op de huid. Angst en depressie worden ook in verband gebracht met vertraagde genezing van chronische wonden. Er werd vastgesteld dat waargenomen stress en de daaruit voortvloeiende verhoogde cortisolspiegels aan dit resultaat bijdroegen.
Huidbeschadiging op lange termijn bij chronische stress
Acute stress kan een aanzienlijke herverdeling van lymfocyten van het bloed naar de huid veroorzaken, wat leidt tot een betere huidimmuniteit en een succesvolle aanpassing aan stress. Acute stress onderdrukt ook de ROS-productie. 6
In tegenstelling tot acute stress, die de aangeboren en adaptieve immuunreacties kan versterken, onderdrukt chronische stress gewoonlijk de bescherming van het immuunsysteem, verhoogt onze vatbaarheid voor infecties en verergert sommige allergische en ontstekingsziekten. Dit komt door veranderde stressreacties die optreden na herhaalde of langdurige stress, ook wel stressgewenning genoemd. Dit vermindert de activering van de HPA-as, maar vermindert ook het vermogen van onze systemen om op nieuwe stimuli te reageren.
Chronische stress veroorzaakt een significante afname van de infiltratie van T-cellen in de huid, waardoor het vermogen van de cel om een rol te spelen in de immuniteit wordt aangetast. Langdurige stress vertraagt ook het vermogen van uw lichaam om voedsel te verteren. Dit heeft invloed op de bacteriën in uw darmen, waardoor ontstekingen en het lekkende darmsyndroom ontstaan – waarbij uw darmwanden beter doorlaatbaar worden. Deeltjes van onverteerd voedsel en zelfs bacteriën kunnen in de bloedbaan terechtkomen en chronische ontstekingen in het lichaam veroorzaken. Aanhoudende verstoringen in ons darmmicrobioom kunnen ook angst of depressie verergeren. 7
Er zijn twee belangrijke theorieën over huidveroudering:
- de programmatische theorie die zich richt op een kortere levensduur van de cellen, een verminderd reactievermogen en functionaliteit, en disfunctionele immuunreacties;
- de stochastische theorie die wijst op milieuschade, waarbij de nadruk ligt op DNA-schade, ontstekingen en de vorming van vrije radicalen.
UV-straling is een van de belangrijkste externe stressfactoren die verantwoordelijk zijn voor vroegtijdige huidveroudering, waardoor we de bekende term ‘fotoveroudering’ krijgen. Deze straling is een van de belangrijkste stimulerende middelen van de HPA-as van de huid.
Er is bevestigd dat roken en luchtvervuiling kritische chronische stressfactoren zijn die de huidveroudering aanzienlijk beïnvloeden. In delen van de huid die beschermd zijn tegen licht zullen deze jaren van roken en het aantal gerookte pakjes per dag voortijdige huidveroudering veroorzaken.
In de lucht zwevende deeltjes als gevolg van blootstelling aan verkeersvervuiling worden in verband gebracht met een aanzienlijke toename van pigmentvlekken en gezichtsrimpels. ROS-productie is het belangrijkste onderliggende mechanisme dat hier aan het werk is.
Uit een recent onderzoek is gebleken dat slaapgebrek ook een negatief effect heeft op de huid, wat bijdraagt aan veroudering. Er werd vastgesteld dat degenen die regelmatig slaap van slechte kwaliteit hebben, meer tekenen van intrinsieke huidveroudering vertoonden, waaronder fijne lijntjes, ongelijkmatige pigmentatie en verminderde elasticiteit.
Conclusie en toekomstperspectieven
De afgelopen jaren heeft opkomend onderzoek aangetoond dat de huid niet alleen een doelwit is van psychologische stress, maar ook actief deelneemt aan de stressreactie door middel van de perifere HPA-as, perifere zenuwuiteinden en lokale huidcellen, waaronder keratinocyten, mestcellen en immune cellen. Feedbackmechanismen en overspraak tussen de hersenen en de huid, plus pro-inflammatoire cytokines en neurogene ontstekingsroutes spelen een grote rol bij het beheersen van dergelijke reacties.
Huidmestcellen worden geactiveerd door stress en produceren op hun beurt stresshormonen en ontstekingsfactoren. Dit zou kunnen leiden tot een vicieuze cirkel van door stress geïnduceerde ontstekingsgebeurtenissen. Mestcellen zijn inderdaad betrokken bij talrijke huidziekten, waaronder acne, atopische dermatitis, psoriasis en jeuk.
Als u weet dat u te maken heeft met langdurige stress, zijn er dingen die u kunt doen om dit te compenseren en uw systeem in het algemeen te ondersteunen:
- Zorg voor minimaal 7 uur slaap per nacht. Verminder of stop met het gebruik van uw apparaten 's avonds. Het blauwe licht van deze schermen vertraagt de afgifte van melatonine, waardoor de interne klok van uw lichaam wordt verstoord en uw vermogen om in slaap te komen, en uw algehele slaapkwaliteit, wordt verstoord.
- Beweeg een paar keer per week – dit helpt niet alleen bij de aanmaak van endorfine, maar helpt je ook bij het slapen.
- Let op uw dieet om de gezondheid van uw darmen en huid te verbeteren . Voedingssupplementen die actieve flavonoïden combineren met proteoglycanen kunnen ook nuttig zijn bij atopische en ontstekingsaandoeningen.
- Overweeg meditatie of diepe ademhalingsoefeningen. Zelfs een lange wandeling op het strand of in de natuur zal u helpen ontspannen en tot rust komen.
Hypochloorzuur (HOCl) houdt ook een grote belofte in voor de langdurige beheersing van ontstekingen in de huid . Het anti-neoplastische effect, bevestigd door een Stanford-studie, ondersteunt zijn functie als huidbeschermingsmiddel verder en de huidverjongende effecten laten zien dat het een toekomst heeft als een belangrijke nieuwe speler in de controle en omkering van voortijdig verouderde huid.
Referenties
- Ying Chen en John Lyga. Hersen-huidverbinding: stress, ontstekingen en huidveroudering. Ontstekingen en allergieën - Doelstellingen voor geneesmiddelen, 2014, 13, 177-190 177
- Tzu-Kai Lin, Lily Zhong en Juan Luis Santiago. Associatie tussen stress en de HPA-as bij atopische dermatitis. Int J Mol Sci. 2017 okt; 18(10): 2131
- Toshio Tanaka, Masashi Narazaki en Tadamitsu Kishimoto. IL-6 bij ontstekingen, immuniteit en ziekte. Opgehaald van https://cshperspectives.cshlp.org/content/6/10/a016295.full
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022202X9190198Y
- McLeod, SA (2010). Wat is de stressreactie? Opgehaald van https://www.simplypsychology.org/stress-biology.html
- Upadhyayula SaiSrinivas, Bryce WQTan, Balamurugan A.Vellayappan, Anand D.Jeyasekharan (2018). ROS en de reactie op DNA-schade bij kanker. Opgehaald van https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213231718309017
- Tim Newman (2018). Hoe vezels en darmbacteriën stressschade omkeren Opgehaald van https://www.medicalnewstoday.com/articles/322636.php
- https://www.neuroscientificallychallenged.com/glossary/hpa-axis
- https://en.wikipedia.org/wiki/Hypothalamic%E2%80%93pituitary%E2%80%93adrenal_axis
- https://www.huffpost.com/entry/stress-affects-skin_l_5c991662e4b0a6329e1a0996